Komisja Europejska kieruje sprawy do TSUE m.in. wobec Polski, za brak wdrożenia przepisów o opłatach drogowych

Komisja podejmuje decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej spraw przeciwko BUŁGARII, GRECJI i POLSCE w związku z brakiem transpozycji przepisów UE dotyczących opłat za przejazd i winiet pobieranych za użytkowanie infrastruktury drogowej.

Komisja Europejska podjęła dziś decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej spraw przeciwko Bułgarii, Grecji i Polsce w związku z brakiem transpozycji przepisów UE dotyczących pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów infrastruktury przez pojazdy (dyrektywa (UE) 2022/362). W terminie do 25 marca 2024 r. wspomniane państwa członkowskie nie powiadomiły o transpozycji środków.

23 maja 2024 r. Komisja wystosowała wezwania do usunięcia uchybienia, a 16 grudnia 2024 r. – uzasadnione opinie, każdorazowo przewidując okres dwóch miesięcy na udzielenie odpowiedzi i wprowadzenie środków niezbędnych do wypełnienia obowiązku pełnej transpozycji dyrektywy. W swoich odpowiedziach państwa członkowskie przedstawiły harmonogram przyjmowania środków transpozycji. Do chwili obecnej nie zgłoszono jednak Komisji żadnego środka transpozycji.

Komisja uważa, że wysiłki podejmowane przez organy krajowe w celu podjęcia niezbędnych środków były dotąd niewystarczające, i w związku z tym kieruje do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko Bułgarii, Grecji i Polsce, zwracając się o nałożenie sankcji finansowych.

Przebieg procedury

Dyrektywa w sprawie pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów infrastruktury przez pojazdy ciężarowe (dyrektywa 1999/62/WE) określa zasady nakładania opłat uzależnionych od przebytej odległości (tj. opłat za przejazd) i opłat uzależnionych od czasu (tj. opłat za korzystanie z infrastruktury, powszechnie znanych jako winiety) w UE. Państwa członkowskie nie są zobowiązane do odzyskiwania kosztów infrastruktury (budowa, utrzymanie, eksploatacja) za pomocą opłat drogowych. Jeżeli jednak się na to zdecydują, muszą przestrzegać przepisów dyrektywy.

Dyrektywa jest ważnym elementem polityki transportowej UE w zakresie finansowania infrastruktury transportowej zgodnie z zasadami „użytkownik płaci” i „zanieczyszczający płaci”. Zasada „użytkownik płaci” stanowi, że koszty infrastruktury drogowej powinny być ponoszone przez użytkowników dróg, natomiast zasada „zanieczyszczający płaci” stanowi, że koszty zewnętrzne transportu ponoszone przez społeczeństwo (zanieczyszczenie powietrza, hałas, emisje CO2 i zatory komunikacyjne) powinny być pokrywane przez zanieczyszczającego. W dyrektywie doprecyzowano również przepisy dotyczące niedyskryminacji określone w art. 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Dyrektywą w sprawie zmiany w odniesieniu do pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów infrastruktury przez pojazdy (dyrektywa (UE) 2022/362) wprowadzono istotne zmiany.

Zakres pojazdów rozszerzono o samochody osobowe, autobusy, autokary i małe pojazdy ciężarowe, przy stopniowym znoszeniu wyłączeń dla tych ostatnich do 2027 r. Wybór opłat za przejazd dla pojazdów lekkich, takich jak samochody osobowe i dostawcze, pozostaje w gestii organów krajowych. Ponadto nowe przepisy wymagają, aby opłaty za korzystanie z infrastruktury dla pojazdów lekkich były proporcjonalne do okresu użytkowania infrastruktury drogowej. Stosowanie opłat za korzystanie z infrastruktury dla pojazdów ciężkich będzie stopniowo wycofywane, ponieważ nie odzwierciedlają one odpowiednio faktycznego wykorzystania infrastruktury. Przepisy zostaną również rozszerzone na inne drogi, które nie są częścią transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) i które nie są autostradami. Ponadto od 2026 r. należy odzyskiwać koszty zewnętrzne zanieczyszczenia powietrza. Ponadto zniesiono obowiązek różnicowania opłat drogowych w oparciu o normy Euro, a opłaty te będą obecnie zróżnicowane w zależności od emisji CO2 z pojazdów. Zwolnienia będą dozwolone dla bezemisyjnych pojazdów ciężkich do 31 grudnia 2025 r., a dla bezemisyjnych pojazdów lekkich bezterminowo.

Wprowadzono nową opłatę w celu rozwiązania problemu zewnętrznych kosztów zatorów komunikacyjnych, co oznacza istotny zwrot w kierunku bardziej kompleksowego i ukierunkowanego na środowisko systemu opłat drogowych.

Czytaj także: